Kaliwat og ungo ang iyang asawa
(Matag Domingo)
Panadtaran, San Fernando, Cebu
Taga diin nang imong hinigugma, Pastor?” nangutana si Tibur nga amahan ni Pastor usa ka sayong buntag niana. “Taga lungsod na Tulay-Gabok?”
“Oo, Tay.” Mubong tubag ni Pastor.
“Kana ra bang lungsora nadungog na sa pagka-daghang ungo.”
“Ungo gud tawon, Tay. Wala na roy ungo, uy.”
“Sultihan tika, Pastor, ang mga ungo dili mahanaw sa panahon kay mga tawo usab kana sila sama nato. Ugaling lang, may higayon nga ganahan kana sila’g mga unod ug dugo sa tawo nga sama nato...” mitutok si Tibur sa iyang anak.
“Ang importante nako, Tay, nga nakita ko na ang babaye nga maoy nakapapitik sa akong kasingkasing,” wala motan-aw si Pastor sa iyang amahan.” Ug kanang bayhana mao si Victoria...”
Tuod naminyo gyud si Pastor ug Victoria. Didto sila manimuyo sa balay nga karaan nga balay kaniadto nilang Tibur. Paglabay sa pipila ka higayon nakabaton sila’g duha ka mga anak. Babaye ug lalaki. Unya, kalit lang may mibuto nga balita nga si Pastor gipatakdan sa iyang asawa. Daghan ang wala motuo, apan dihang gidala na si Pastor sa hospital kay dili na masabtan ang iyang sakit, daghan lang gihapon ang wala motuo nga si Pastor gipatakdan ni Victoria.
“Ingon ana gyud na, basta ang asawa na maoy mopatakod sa iyang bana, masakit gyud kini ug kun dili pa madali lagmit mabawian sa iyang kinabuhi,” ni Antolin pa nga misugid ngadto sa iyang suod nga higala nga si Andoy nga silingan usab nilang Pastor. “Kana si Victoria mao ang anak ni Alijandro Bangkil nga puwerteng mangtasa sa lungsod sa Tulay-Gabok. Gikahadlokan kana sila didto sa ilang lungsod. Ang peligro ana kun mamaayo na si Pastor sa iyang sakit, kay kana sab unya siya ang mopatakod, mao nang dili gyud ta magpaduol kang Pastor, bay Andoy, kay peligro sa tayhop, o di ba hikap o di ba dagpas...sus kakuyaw gyud anang matakdan ta pagka-ungo...”
Tuod, daghan nang nahibulong kang Pastor kay mibalik man ang normal nga panglawas niini ug mogawas na kini sa ilang balay ug unya makig-inom-inom na sa kanhi niyang mga higala.
Apan sila si Antolin ug Andoy molikay gyud kang Pastor. Milabay ang usa ka semana ug duna na gyu’y napatakdan si Pastor ug kini mao si Kiboy, ang sugarol og manok nga maoy motaud usahay sa mga tari sa tigbakay. Mikalit lang pagkaniwang si Kiboy nga tambok man unta kini kaayo.
“Sukad hikapa ni Pastor ang akong tangkugo kalit lang kong nalipong pag-abot nako sa amo, Bay Andoy,” ni Kiboy pa nga misugid kang Andoy. Apan nagbantay si Andoy nga dili makahikap kaniya, kay kun mohikap kini niya iya gyud kining bawsan.
Pagkasunod gabii, may nabati silang mga tingog sa wakwak, nagsibaw lang ug ilang nasayran nga didto kini magtingog sa ibabaw sa balay nilang Pastor ug Victoria. Tungod niini, nakahunahuna si Antolin nga iyang istoryahan si Pastor bahin sa pagka-ungo niini.
“Bay Pastor, sayod ming ungo na ka ron, kay gipatakdan kang Victoria nga imong asawa,” ni Antolin pa. “Palihog lang, Bay, ayaw na intawon pagsige’g panakod dinhi sa ato...kay luoy kaayo ang matakdan, nga kun dili mamatay mahimong mangtas nga ungo sama ninyo...”
Sa kalagot ni Pastor iyang gidasmagan si Antolin ug misukol si Antolin. Ug kay duna may baraw si Antolin nga boronse, iyang gidunggab si Pastor.
Miting-ab kini ug hinay na kaayong milakaw pauli sa ila. Iya na untang itsahan og mga bulak sa kapayas laki apan wala na lang niya ni Antolin kini buhata kay naluoy siya sa mga anak niini.
Pagka-ugma wala na sila si Pastor ug Victoria sa ilang balay nga karaan. Namalhin sila’g puyo. (Kataposan)